Metaboliczna choroba kości u legwanów -MBD

Autor: Lek. wet. Marta Marciniak

Metaboliczna choroba kości jest zespołem chorób tła żywieniowego i nieżywieniowego. U legwana zielonego najczęściej mamy do czynienia z wtórną żywieniową nadczynnością przytarczyc.

Przyczyny:

• brak lub ograniczony dostęp do promieniowania UVB. Problem powstaje w sytuacjach, gdy w terrarium gada nie zainstalowano promiennika UVB, lub też lampy UVB zamontowano w sposób niewłaściwy i sprzeczny z zaleceniami producenta. Do często popełnianych błędów należy umiejscowienie żarówki poza terrarium, tak iż świeci ona przez szybę lub kratkę wentylacyjną, przez co do jaszczurki dochodzi znikoma ilość promieni. Przeterminowane żarówki/ świetlówki mimo, ze świecą nie wydzielają też wystarczającej ilości promieni UVB, dlatego należy pamiętać o ich wymianie raz na 6 miesięcy. Promiennik odpowiedni dla legwana emituje promieniowanie 5% i powinien być umieszczony w odpowiedniej odległości od jaszczurki, czyli do 30 cm nad nią. Nie należy eksperymentować z żarówkami 8% i 10%, gdyż przeznaczone są dla gadów o innych wymaganiach i mogą zaburzać procesy metaboliczne. Zbyt duża odległość między gadem a lampą powoduje ograniczone przyswajanie promieni, a zbyt bliskie grozi oparzeniami skóry i uszkodzeniem narządu wzroku. Legwan powinien mieć dostęp 12 godzin na dobę do źródła UVB.

• brak lub znikoma suplementacja wapniem. Ta sytuacja ma miejsce kiedy gad nie dostaje dodatku wapniennego lub suplementacja ma miejsce zbyt rzadko. Należy pamiętać o codziennym podawaniu wapnia młodym osobnikom, a także samicom w okresie lęgowym. Samce i samice poza okresem lęgowym mogą dostawać tylko 2-3 razy w tygodniu odpowiednią dawkę tego suplementu.

Metody suplementowania szerzej opisano w zakładce: Suplementacja <link>

Objawy metabolicznej choroby kości ze strony układu kostnego:

• tak zwana "gumowa żuchwa", czyli uginanie się kości żuchwy przy silniejszym nacisku. W zaawansowanej postaci żuchwa cofa się w stosunku do szczęki przez co widoczna jest dysproporcja w budowie czaszki

• obrzęk i skrzywienie kości długich takich jak kość ramienna lub udowa, w obrazie RTG widoczne jest słabe wysycenie struktury tych kości

• skrzywienie kręgosłupa i żeber

• często dochodzi do patologicznych złamań na skutek osłabionej struktury kośćca

Objawy ze strony układu mięśniowego:

• drżenia pojedyńczych lub całych grup mięśni

• w skrajnym przypadku skurcz spastyczny całego ciała

• upośledzona praca mięśniówki wielu układów w tym pokarmowego i rozrodczego, którym towarzyszy nawrotowe wypadanie kloaki, hemipenisów lub jajowodu.

Ponieważ są to objawy bolesne dla gada, odmawia on pobierania pokarmu, porusza się z trudem, często ciągnąc brzuchem po podłożu, a także większość doby przesypia.

Leczenie:

W przypadku zauważenie któregokolwiek z symptomów należy niezwłocznie udać się do lekarza zajmującego się leczeniem gadów. Kuracja polega na podawaniu wapnia w iniekcji, a często także leków przeciwbólowych i nawadniania pacjenta. Właściciel powinien zapewnić prawidłowe warunki, czyli dostęp do lampy UVB, a także na czas leczenia przełożyć zwierzę do terrarium wyłożonego ręcznikami papierowymi bez elementów wyposażenia. Jest to o tyle istotne by przemieszczający się gad nie spadł z wysokości lub nie uszkodził się o wyposażenie. Często do zadań opiekuna w czasie kuracji nalezy karmienie z ręki i podawanie wapnia doustnie według zaleceń lekarza.
Zapobieganie tej chorobie jest wbrew pozorom proste. Należy od początku chowu gada zapewnić mu stały dostęp do promieniowania UVB oraz regularnie suplementować wapń.

Więcej informacji na temat MBD w oparciu o inne gatunki gadów można przeczytać w osobnym artykule:

"MBD - Metaboliczne choroby kości u gadów